Κοιμήστε τα μωρά σας ανάσκελα, μπορεί να τους σώσετε τη ζωή!!
Το διαδίκτυο καθώς και η συνεχιζόμενη βιβλιογραφική ενημέρωση δίνουν την δυνατότητα σε ένα ιατρό στο Ρέθυμνο, να ασκεί την ίδια ιατρική με ένα συνάδελφο του στην Αγγλία την Αμερική, την Αυστραλία ή την Ιαπωνία. Η ιατρική βασισμένη σε ενδείξεις (“evidence based medicine”) και όχι πλέον μόνο στην εμπειρία, είναι επιβεβλημένη. Ζούμε στην εποχή που η επικοινωνία μέσα στην επιστημονική κοινότητα έχει γίνει τόσο εύκολη και άμεση, ώστε είναι απαράδεκτο να περιμένεις να σου τύχει προσωπικά μια καταστροφή για να αλλάξεις μία λανθασμένη πρακτική.
Μου είναι ακατανόητο γιατί ακόμα σήμερα, περίπου 40 χρόνια μετά την πρώτη αναφορά στο Σύνδρομο του Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου (Sudden Infant Death Syndrome-1969 Αγγλία-), μαιευτικές κλινικές, νεογνολόγοι, παιδίατροι, μαίες και γενικά, ένα μέρος των εμπλεκόμενων με την ιατρική περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους στον τόπο μας, αρνούνται πεισματικά να υιοθετήσουν τις οδηγίες και τα μέτρα που έχουν μειώσει δραματικά το σύνδρομο σε όσες χώρες τα ακολουθούν.
Σύνδρομο ονομάζουμε το σύνολο συμπτωμάτων που σχετίζεται με την ίδια κλινική εικόνα, η αιτιολογία ή η παθογένεια της οποίας δεν είναι γνωστές με βεβαιότητα στους γιατρούς (λεξικό Μπαμπινιώτη). Δεν ξέρουμε, με απλά λόγια, γιατί ένα βρέφος μικρότερο του έτους χωρίς ιστορικό ασθένειας, καθώς και χωρίς ευρήματα μετά από αναλυτική νεκροψία, βρέθηκε νεκρό στην κούνια του. Σκληρά λόγια που δυστυχώς περιγράφουν μία σκληρή πραγματικότητα. Πρόκειται για την πρώτη αιτία θανάτου σε βρέφη ηλικίας ενός μηνός μέχρι ενός έτους στις Η.Π.Α., όπου μέχρι το 1994 πέθαινε από το σύνδρομο περίπου ένα στα χίλια μωρά. Το νούμερο αυτό μειώθηκε κατά τουλάχιστον 50% μετά την εφαρμογή μέτρων αποφυγής του συνδρόμου, με σημαντικότερο όλων την θέση ύπνου του μωρού.
Παλιότερα πιστεύαμε ότι το μωρό είναι προτιμότερο να κοιμάται σε πρηνή θέση(μπρούμυτα) για να αποφύγουμε πιθανή πνιγμονή, εάν κάνει στον ύπνο του αναγωγή(βγάλει «γουλίτσα»). Από το 1994, αρχικά στην Ευρώπη με πρωτοστάτη την Αγγλία και στην συνέχεια και στις Η.Π.Α., έγιναν ενημερωτικές καμπάνιες που τόνιζαν ότι η σωστή θέση του ύπνου είναι η ύπτια(ανάσκελα). Και σε αυτές τις χώρες η συμμόρφωση τόσο από το νοσηλευτικό προσωπικό όσο και από τους γονείς δεν ήταν πλήρης. Δεν είναι εύκολο να έχεις αναθρέψει γενιές με αυστηρές οδηγίες για ύπνο μπρούμυτα και τώρα, με την ίδια θέρμη και ένταση, να επιμένεις στο ακριβώς αντίθετο. Κάπως έτσι βρήκαμε τον ύπνο στο πλάι με σφήνα. Το μωρό δεν κοιμάται μπρούμυτα αφού κινδυνεύει, όμως όχι και τελείως ανάσκελα! Και πάλι νομίζουμε ότι είμαστε σοφότεροι της φύσης, και πάλι πλήρωσαν το τίμημα αθώα μωράκια! Η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής εξέδωσε νέες οδηγίες τον Οκτώβριο του 2005 τονίζοντας ότι, επειδή η θέση ύπνου στο πλάι δεν είναι εξίσου ασφαλής με την ύπτια(ανάσκελα), δεν πρέπει να συνιστάται.
Δυστυχώς, εμείς αντί να είμαστε σοφοί και να μαθαίνουμε από τα λάθη των άλλων, είμαστε ένα βήμα πίσω και συνιστούμε ακόμα την σφήνα και την θέση ύπνου στο πλάι για τα μωρά μας. Το σύνδρομο είναι σπάνιο, ειδικά στα βρέφη κάτω του μήνα. Στην Ελλάδα, δεν έχουμε την κατάλληλη οργάνωση ώστε, εάν ένα βρέφος χαθεί από τις λάθος οδηγίες που πήρε από το μαιευτήριο, να το πληροφορηθούν οι υπεύθυνοι. Δεν είμαστε σίγουροι καν για την επίπτωση του συνδρόμου στη χώρα μας και έτσι, μέσα στην άγνοια μας συνεχίζουμε ξεπερασμένες πρακτικές, θέτοντας σε κίνδυνο την ζωή των μωρών μας.
Αν οι παραπάνω γραμμές σας προβλημάτισαν, συζητήστε τους κινδύνους από το Σύνδρομο του Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου (Sudden Infant Death Syndrome) με τον παιδίατρό σας. Είναι καιρός που η συζήτηση για το σύνδρομο έχει ανάψει και στην Ελλάδα. Τον περασμένο μόλις Φεβρουάριο στα πλαίσια του Παγκρήτιου Παιδιατρικού Συνεδρίου έγινε εκτενής αναφορά-ενημέρωση για το SIDS από παιδοκαρδιολόγο του Βενιζελείου Νοσοκομείου Ηρακλείου. Το διαδίκτυο και τα παιδιατρικά περιοδικά είναι γεμάτα με νέες πληροφορίες. Ακόμα και στο εγχειρίδιο του Nelson, την «βίβλο» της παιδιατρικής, υπάρχει πολυσέλιδη αναφορά στο σύνδρομο και την αντιμετώπισή του, όπου συγκεκριμένα αναφέρεται ότι η ύπτια(ανάσκελα) θέση ύπνου, προστατεύει το μωρό έξι φορές περισσότερο από την πρηνή(μπρούμυτα) και δύο φορές περισσότερο από την θέση στο πλάι(με σφήνα).
Έχουμε την τάση οι Έλληνες να νομίζουμε ότι ξέρουμε τα πάντα. Όλοι θα έχουν γνώμη για το τι είναι καλύτερο για το παιδί σας. Προσπαθήστε να ξεχωρίσετε τις λογικές φωνές, αυτές που προσεγγίζουν όσο περισσότερο την αλήθεια. Τα παιδιά μας είναι ότι πολυτιμότερο έχουμε. Όσο σπάνιο και αν είναι ένα σύνδρομο, δεν χωρά στο μυαλό μου η απώλεια μιας ζωής στο ξεκίνημα της , χωρίς κανένα πρόβλημα υγείας, μόνο και μόνο επειδή νομίζουμε ότι ξέρουμε καλύτερα από την φύση.
Υ.Γ.(1) Οι οδηγίες για την προστασία από το SIDS δεν εξαντλούνται στην ύπτια θέση ύπνου. Έκανα τόσο εκτενή αναφορά παραπάνω στην ύπτια θέση ύπνου επειδή όσες χώρες την υιοθέτησαν είχαν εντυπωσιακή μείωση του συνδρόμου. Υπάρχουν και άλλες πρακτικές όπως το σκληρό στρωματάκι ύπνου, χωρίς αντικείμενα –μαξιλαράκια, κουκλάκια ή κουβερτούλες μέσα στο κρεβατάκι του μωρού, όχι υπερβολικά ζεστό περιβάλλον ύπνου, το μωρό για τους πρώτους μήνες ζωής να κοιμάται στο υπνοδωμάτιο των γονιών και άλλα. Δεν ήταν σκοπός μου η αναλυτική παρουσίαση του συνδρόμου, κάτι που μπορεί να γίνει από τον παιδίατρό σας.