Ταξίδι στην Πόλη

Συνέδριο παιδοπνευμονολογίας στην Κωνσταντινούπολη!
Πάρε μια πρώτη γεύση από το τελευταίο βιβλίο του Μάρκαρη «Παλιά πολύ παλιά», ή από την «Κωνσταντινούπολη» του Ξανθούλη, θυμήσου αρώματα και γεύσεις από Πολίτικη Κουζίνα, πρόσθεσε μουσικό background από Ρεμπούτσικα και έχεις ήδη ξεκινήσει το ταξίδι.
Ιστορίες έχω ακούσει πολλές. Οι περισσότερες δυστυχώς πικρές. Βλέπετε, κατάγομαι από την Καβάλα, από οικογένεια που μερικές γενιές πριν, ήρθε από την ανατολή. Δεν ψάχνω για χαμένες πατρίδες, ούτε αντιπαθώ τους γείτονες μας. Ακριβώς το αντίθετο, αναζητώ πολιτισμό, ίχνη από το παρελθόν και κοινά σημεία με ανθρώπους που το μόνο που μας χωρίζει είναι η θάλασσα. Ή μήπως μας ενώνει;
Το χαρμάνι του πολυπολιτισμού, αντιμάχεται την παγκοσμιοποίηση. Πλήθος επισκεπτών από όλο τον κόσμο έρχονται να γνωρίσουν την ανατολή. Ακριβά φιμέ (και «φιρμέ») γυαλιά, δίπλα-δίπλα με μαντίλες. Κυρίες που σταυροκοπιούνται στην σκιά μιναρέδων. Όλα αυτά μπροστά σε πάγκους μικροπωλητών που διαλαλούν πραμάτεια από την Κίνα. Γελιέσαι για λίγο πως βρίσκεσαι σε ελληνικό παζάρι. Ακόμα και τα μαγαζιά με τα παιχνίδια (να πάρουμε κάτι στα παιδιά), είναι ολόιδια με της Ελλάδας. Η παγκοσμιοποιήση, έφερε τα πάντα στην πόρτα μας, όμως ισοπεδώνει την προσωπικότητα του τόπου. Βρίσκεις στην Ελλάδα ό,τι θα βρεις στην Γερμανία, την Τουρκία, ακόμα και στο Μεξικό, χάνεις όμως σιγά-σιγά την Ελλάδα, την Γερμανία, την Τουρκία ή το Μεξικό.
Ευτυχώς υπάρχει η Πολίτικη κουζίνα. Γεύσεις που μόνο τις υποψιάζεσαι τρώγοντας γιαουρτλού ή καζάν ντιπί, στην Ελλάδα. Αρώματα από την αγορά μπαχαρικών που μόνο στην Ανατολή, άντε και στην Αίγυπτο, μπορείς να βρεις. Μύδια πανέ σε σουβλάκι. Πατάτα ψητή(οφτή την λέμε στην Κρήτη), γεμισμένη με ό,τι χωρά ο νους σου. Πλανόδιοι πουλούν ρύζι με μανιτάρια και κοτόπουλο, ή μύδια (ωμά ή βραστά) συνοδευμένα με λεμόνι. Κοκορέτσι σε ψωμί με πικάντικη σάλτσα. Τα δε γλυκά, καλύπτουν όλο το φάσμα των παραξενιών. Σιροπιαστά, φρούτα γεμισμένα με ξηρούς καρπούς («το viagra της Τουρκίας» όπως το αποκαλούν!), σοκολάτες, παγωτά, ρυζόγαλο και κρέμες. Όμως τα σκήπτρα του βασιλιά όλων, ανήκουν στο καζαν-ντιπί.
Αντιμαχόμενα την παγκοσμιοποίηση, στέκουν σε πείσμα των αιώνων και τα χαμάμ. Μοναδική εμπειρία. Λυπήθηκα που δεν είχα κάτι για να καταγράφω τις στιγμές εκεί., όντας γυμνός, καλυμμένος μόνο με μια πετσέτα στην μέση μου. Ο χώρος σχεδόν όπως ήταν το χίλια πεντακόσια κάτι. Σχεδόν πριν από 500 χρόνια! Η τελετουργία παρόμοια, αν όχι η ίδια. Χαλάρωση, που σχεδόν την επιβάλλει η ζέστη. Τρίψιμο, καθάρισμα, μασάζ… πραγματικό ταξίδι στο χρόνο. Ασύλληπτο, αυτήν την εμπειρία την απολάμβανε και ο ταξιδιώτης αυτού του τόπου εκατοντάδες χρόνια πριν. Η κούραση της μέρας και ένας πόνος κάτω από την δεξιά μου ωμοπλάτη, σβήστηκαν κάτω από την δύναμη πεπειραμένων χεριών. Μπαχτσίς στο τέλος. Γιατί όχι; Το άξιζε! Τύφλα να ‘χουν όλα τα σπα…
Ζευγάρια Τούρκων που φιλιούνται στις κυλιόμενες σκάλες του μετρό, μου φέρνουν στο μυαλό σκηνές από το Yentl, καθώς ακούω κάτι νεαρούς, μεταξύ σοβαρού και αστείου, να γιουχάρουν το ζευγάρι, που συνέχιζε απτόητο τις περιπτύξεις. Η Τουρκία έχει προχωρήσει και πιστεύω ότι σκηνές από το Εξπρές του Μεσονυχτίου, ανήκουν για πάντα στο παρελθόν. Εντυπωσιακή καθαριότητα παντού και το εκπληκτικότερο όλων, τα λουλούδια! Πανσέδες, καντιφέδες, ζουμπούλια και τουλίπες. Χρώματα και αρώματα σχεδόν όπου και αν βρισκόμασταν. Από τους κήπους του Τοπ Καπί, μέχρι τις πλατείες γύρω από τους δρόμους της αγοράς του Πέρα.
«Λες του χρόνου να μπορούμε να παίρνουμε και τα παιδιά μαζί μας;» αναρωτιέται η καλή μου. Μας λείπουν, όμως δεν νομίζω ότι θα περνούσαν καλά να τα σέρναμε σε μουσεία, αγορές και τζαμιά. Δεν καταλαβαίνουν και δεν θυμούνται και πολλά πράγματα, ενώ κουράζονται και βαριούνται εύκολα. Πέρασαν πολύ καλύτερα με τους παππούδες και τις γιαγιάδες, τα ξαδέρφια και τους θείους, που τα χάρηκαν για λίγες μέρες.
Αυτά σκέφτομαι, καθώς ένας χαρακτηριστικός ήχος με ειδοποιεί ότι έχω μήνυμα στο κινητό μου. Μας καλούν σε πορεία διαμαρτυρίας και συμπαράστασης λόγω του τραυματισμού ενός φοιτητή από εθνικιστές στο Ρέθυμνο. Όλα τα είχαμε, αποκτήσαμε και το (σάπιο) φρούτο των φασιστοειδών. Αντί να προχωράμε μπροστά, να μαθαίνουμε από τον πολυπολιτισμό, να ανοίγουμε τα αυτιά μας, τα μυαλά μας, τις καρδιές μας στην γοητεία του διαφορετικού, κλεινόμαστε στο καβούκι μας. Φοβόμαστε, στρεφόμαστε εναντίον του συνανθρώπου μας, απλά γιατί έχει διαφορετικό όνομα, χρώμα, θρησκεία ή έστω γιατί έκανε το λάθος να μην γεννηθεί στην Ελλάδα! Έχουμε τόσα να μάθουμε και να κερδίσουμε αγκαλιάζοντας ο ένας τον άλλο. Έσφιξα το χέρι σε τόσους ευγενικούς Τούρκους, χωρίς να νιώσω ότι με εχθρεύονται ή ότι μου χρωστάνε κάτι από το παρελθόν. Θαύμασα πολλά και απογοητεύτηκα από άλλα, όμως το χειρότερο που θα μπορούσε να μου τύχει θα ήταν να βρω στο διάβα μου, κουμάσια αντίστοιχα των δικών μας. Ασυναίσθητα κούνησα λίγο το κεφάλι μου, προσπαθώντας να διώξω, ακόμα και από την σκέψη μου την πιθανότητα να γνωρίσω από κοντά τους συντρόφους των Ρεθυμνιωτών «γκρίζων λύκων», με διαλόγους του επιπέδου «τι θέλεις εσύ εδώ ξένε, άπιστε, …Έλληνα! σαν να πρόκειται για βρισιά».
Τις μαύρες σκέψεις διέκοψε ένας συνειρμός που μου ξανάφερε το γέλιο στο πρόσωπο. Για κάποιο μυστήριο λόγο, θυμήθηκα ένα σκηνικό με τον Ερμή, λίγο πριν φύγουμε για το ταξίδι μας. Είναι πρωί, έχει ξυπνήσει μόλις ο μικρός μου και όπως βγάζουμε τις πυτζάμες και ετοιμαζόμαστε για την πρωινή μας «κατάθεση» στο γιογιό, τον ακούω έκπληκτος να διαπιστώνει:
«Πω, πω! Μια πουλάρα!» κοιτώντας τα «προσόντα» του σε πλήρη πρωϊνή έπαρση, για να συνεχίσει με την επιστημονική διαπίστωση-παρατήρηση:
«Τώλα, θα κατουλήσω και θα μικλήνει…» και κάθεται στο γιογιό του.
Τι παράξενα παιχνίδια που παίζει το μυαλό. Που κολλάει τώρα αυτή η ανάμνηση, με τον προβληματισμό για τους υπερελληνάρες εθνικιστές;
Ίσως γιατί θα ήθελα πολύ να τους ευχηθώ…
«Παιδιά, ηρεμήστε λίγο, και ρίξτε και κανένα κατούρημα!»