Όσο πιο συχνά αρρωστήσει ένα παιδί, τόσα περισσότερα χρόνια θα ζήσει...

Μια κινέζικη παροιμία λέει: «όσο πιο συχνά αρρωστήσει ένα παιδί τόσα περισσότερα χρόνια θα ζήσει…». Η σύγχρονη ιατρική αρχίζει να ερευνά και σιγά σιγά να ανακαλύπτει την αλήθεια στη σοφία από την ανατολή.
Αυτό που προβληματίζει τους επιστήμονες τα τελευταία 15χρόνια είναι ο λόγος για τον οποίο ασθένειες όπως οι αλλεργίες (άσθμα, ατοπική δερματίτιδα, αλλεργική ρινίτιδα,κ.α.), ο σακχαρώδης διαβήτης, οι ρευματοπάθειες, οι αυτοάνοσες κυτταροπάθειες(αναιμία, θρομβοπενία), αυξάνονται διαρκώς τα τελευταία χρόνια στον δυτικό πολιτισμό, σε βαθμό που να μιλάμε για επιδημίες!
Το κοινό χαρακτηριστικό των παραπάνω ασθενειών είναι η λανθασμένη συμμετοχή του αμυντικού μας συστήματος, το οποίο, σε όλες -για ανεξήγητο λόγο- στρέφεται εναντίον του ίδιου του οργανισμού μας.
Το παράξενο και παράδοξο είναι ότι αυτές οι ασθένειες σχεδόν δεν υπάρχουν στον τρίτο κόσμο, στις λιγότερο αναπτυγμένες κοινωνίες του σήμερα ή ακόμα και σε ομάδες όπως αυτή των τσιγγάνων ή συνανθρώπων μας που ζουν σε απομακρυσμένα χωριά ή φάρμες.
Κοινό χαρακτηριστικό των παραπάνω κοινωνικών ομάδων είναι ο τρόπος διαβίωσης. Λόγω κοινωνικοοικονομικών συνθηκών, δεν τηρούνται αυστηροί κανόνες υγιεινής. Τα παιδιά μεγαλώνουν μέσα στα μικρόβια, μαζί με ζώα ή άλλα μεγαλύτερα παιδιά, χωρίς να αποστειρώνουν το νερό πριν να φτιάξουν γάλα, ή πριν να δώσουν στα μωρά την πιπίλα. Άρχισε ,λοιπόν, να γεννιέται η “υπόθεση της υγιεινής”.
Ήδη από το 1976, η ομάδα μελετητών Gerrand και συν., σύγκριναν τον επιπολασμό αλλεργικών νοσημάτων ανάμεσα σε 2 πληθυσμιακές ομάδες, που αποτελούσαν οι λευκοί κάτοικοι (με σύγχρονες συνθήκες διαβίωση)ς και οι αυτόχθονες Ινδιάνοι Metis (με παραδοσιακού τύπου συνθήκες διαβίωσης) σε μια περιοχή του Καναδά. Διαπίστωσαν σαφώς χαμηλότερο επιπολασμό αλλεργικών νοσημάτων στους Metis, ενώ στην κοινότητά τους επικρατούσαν σε μεγαλύτερο βαθμό παρασιτικές, ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις, που συνήθως παρέμεναν χωρίς αντιμετώπιση. Οι συγγραφείς κατέληγαν: «φαίνεται ότι η παρουσία των αλλεργικών νοσημάτων αποτελεί , τουλάχιστον σε έναν βαθμό, το τίμημα που “πληρώνει” o σύγχρονος άνθρωπος λόγω της σχετικης απουσίας λοιμογόνων παραγόντων (ιοί, βακτήρια, έλμινθες) στην σημερινή κοινωνία της αφθονίας».


Το 1989 σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal, o D.Strachan διαπίστωσε αντίστροφη σχέση μεταξύ του αριθμού των αδερφιών και της πιθανότητας εμφάνισης αλλεργικής ρινίτιδας. Ο ίδιος ονόμασε τον προβληματισμό του, μήπως οι μικροοργανισμοί στο περιβάλλον του βρέφους όχι μόνο δεν το βλάπτουν, αλλά πιθανά το προστατεύουν, ”υπόθεση της υγινεινής”. Μελέτες μέχρι και σήμερα δείχνουν μια προστατευτική σχέση των μεγαλύτερων αδερφιών και για το άσθμα.
Όταν ενώθηκαν η Ανατολική και η Δυτική Γερμανία, μια παιδίατρος-αλλεργιολόγος η Erika Von Mutius, ξεκίνησε έρευνα για να δει την επίπτωση του άσθματος στα παιδιά των δύο κοινωνιών. Ένας λαός με τα ίδια γενετικά χαρακτηριστικά, τεχνητά χωρισμένος στα δύο πριν περίπου μισό αιώνα, αναγκάστηκε να ζει κάτω από τελείως διαφορετικές συνθήκες. Τα παιδιά από την Ανατολική Γερμανία, που ζούσαν σε πολυμελείς οικογένειες(πολλά παιδιά παππούς και γιαγιά ή θείοι μαζί), συχνά με κατοικίδια μέσα στο σπίτι και όχι και τόσο καλές συνθήκες υγιεινής, είχαν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά άσθματος από αυτά της Δυτικής Γερμανίας που ζούσαν με τον δικό μας δυτικό τρόπο ζωής. Η ίδια συνεχίζει τις έρευνές της εστιάζοντας τώρα σε παιδιά που ζουν σε φάρμες (www.pbs.org/wgbh/evolution/library/10/4/l_104_07.html, έχει ένα βιντεάκι με την ίδια να εξηγεί στα αγγλικά τις μελέτες της, το οποίο δεν κατάφερα να κατεβάσω στο blog)
Σειρά από μελέτες και πειράματα δείχνουν ότι η υπερβολική αποστείρωση και η μικροβιοφοβία στην κρίσιμη ηλικία των πρώτων μηνών ζωής, εκτρέπει το αμυντικό μας σύστημα από την φυσική του πορεία και συχνά το στρέφει εναντίον του εαυτού μας. Είναι εντυπωσιακό το πείραμα με ποντίκια προγραμματισμένα να αναπτύξουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι, τα οποία, όταν μολύνθηκαν και ανέπτυξαν λοίμωξη από διάφορους ιούς, μυκοβακτηρίδια, σαλμονέλα και παράσιτα σε νεαρή ηλικία, τελικά δεν εμφάνισαν διαβήτη.
Στην Αμερική και τον Καναδά εδώ και πολλά χρόνια έχουν σταματήσει την αποστείρωση από νεογνική ήδη ηλικία, χωρίς καμία επίπτωση στην νοσηρότητα των παιδιών.
Η ”υπόθεση της υγιεινής” έχει πολύ ερευνητικό δρόμο μπροστά της μέχρι να επιβεβαιωθεί. Ήδη πολλοί ερευνητές, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του Strachan, προβληματίζονται για τα αντικρουόμενα αποτελέσματα διαφορετικών μελετών. Όλα δείχνουν ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη πολλοί παράγοντες, σε καλά οργανωμένες μελέτες για να βγουν ασφαλή συμπεράσματα. Μοιάζει όμως να πλησιάζει η μέρα που θα αρχίζουμε να ανησυχούμε όταν τα μωρά μας μεγαλώνουν χωρίς να αρρωσταίνουν από έστω μια ιωσούλα ή μία ήπια γαστρεντερίτιδα. Φυσικά, δεν αναφέρομαι σε βαριές νόσους όπως μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα, σοβαρή πνευμονία ή καρκίνο. Κανείς δεν θέλει να βλέπει το παιδί του να ταλαιπωρείται, όμως όσο οξύμωρο και αν ακούγεται, ειδικά από έναν παιδίατρο, μην πανικοβάλλεστε εάν τα παιδιά σας αρρωστήσουν, μπορεί να κάνει καλό στην υγεία τους!